Makale Bilgileri

Özet Türkçe

Türk kültürünü yansıtan en önemli şahsiyet ve eserlerden biri de Nasreddin Hoca ve fıkralarıdır. Nasreddin Hoca ve fıkraları, Türk dünyasının hemen her yerinde herkes tarafından bilinir, sevilir ve anlatılır. Türk dünyasının ortak karakterlerinden ve ürünlerindendir. Fıkra karakteri olarak toplumdaki aksaklıkları, yanlışlıkları, eylem veya söylemlerdeki çarpıklıkları örtülü olarak incitmeden nükteli olarak bize yansıtır. Hocanın fıkralarında; edebiyat, sanat, resim ve halk inanışları gibi birçok dalların izlerine rastlamak mümkündür. Gencinden yaşlısına kadar toplumun her kesimi tarafından çok sevilen Nasreddin Hoca ve fıkraları Türkçe ders kitaplarında ders işleme sürecinde, metin ve tarihî şahsiyet olarak Millî Kültür, Okuma Kültürü, Değerlerimiz temalarında çok kullanılır. Bu çalışmada 1-8. sınıf Türkçe ders kitaplarında Nasreddin Hoca ve fıkralarına yer verilme sıklığını; kitaplara hangi fıkraların seçildiğini; fıkraların öğrencilerin seviyelerine uygun olup olmadıklarını; yapılan çalışmalarda değinilen tartışmalı fıkraların ders kitaplarında bulunma durumlarını; Nasreddin Hoca fıkralarının ders kitaplarında hangi amaçlarla kullanıldığını tespit etmek amaçlanmıştır. Nasreddin Hoca ve fıkralarından kitaplarda yararlanma durumları belirlenerek bu tür kullanımların kültür ve değer aktarımında ne ölçüde etkili olabileceği yorumlanmış, Türkçe ders kitabı hazırlayanlara birtakım önerilerde bulunulmuştur.

One of the most important personalities and works reflecting Turkish culture is Nasreddin Hodja and his anecdotes. Nasreddin Hodja and his anecdotes are known, liked and taught by almost everybody in the world of Turks. He is and his anecdotes are the common characters and products of the world of Turks. As an anecdote character, he wisely reflects the disruptions, mistakes in the society, the distortions in the actions or discourses, unhindered. In Hodja’s anecdotes it is possible to see the traces of many branches as literature, art, painting and folk beliefs. Much loved by every segment of society from young to old the Nasreddin Hodja anectodes are used in Turkish textbooks, as text and historical personality in National Culture, Reading Culture, Values themes. This study aims to identify the frequency of the placement of Nasreddin Hodja and his anecdotes in class 1-8 Turkish textbooks; which anectodes are chosen for textbooks; if anectodes are selected according to the level of the students or not; the cases of inclusion in textbooks of controversial anecdotes mentioned in studies; for what purposes Nasreddin Hodja's anecdotes are used in textbooks. The using cases of Nasreddin Hodja and his anecdotes in books were determined, and the extent to which such uses could be effective in culture and value transfer was interpreted. Also a number of suggestions were made to Turkish textbooks writers.

Özet İngilizce

Türk kültürünü yansıtan en önemli şahsiyet ve eserlerden biri de Nasreddin Hoca ve fıkralarıdır. Nasreddin Hoca ve fıkraları, Türk dünyasının hemen her yerinde herkes tarafından bilinir, sevilir ve anlatılır. Türk dünyasının ortak karakterlerinden ve ürünlerindendir. Fıkra karakteri olarak toplumdaki aksaklıkları, yanlışlıkları, eylem veya söylemlerdeki çarpıklıkları örtülü olarak incitmeden nükteli olarak bize yansıtır. Hocanın fıkralarında; edebiyat, sanat, resim ve halk inanışları gibi birçok dalların izlerine rastlamak mümkündür. Gencinden yaşlısına kadar toplumun her kesimi tarafından çok sevilen Nasreddin Hoca ve fıkraları Türkçe ders kitaplarında ders işleme sürecinde, metin ve tarihî şahsiyet olarak Millî Kültür, Okuma Kültürü, Değerlerimiz temalarında çok kullanılır. Bu çalışmada 1-8. sınıf Türkçe ders kitaplarında Nasreddin Hoca ve fıkralarına yer verilme sıklığını; kitaplara hangi fıkraların seçildiğini; fıkraların öğrencilerin seviyelerine uygun olup olmadıklarını; yapılan çalışmalarda değinilen tartışmalı fıkraların ders kitaplarında bulunma durumlarını; Nasreddin Hoca fıkralarının ders kitaplarında hangi amaçlarla kullanıldığını tespit etmek amaçlanmıştır. Nasreddin Hoca ve fıkralarından kitaplarda yararlanma durumları belirlenerek bu tür kullanımların kültür ve değer aktarımında ne ölçüde etkili olabileceği yorumlanmış, Türkçe ders kitabı hazırlayanlara birtakım önerilerde bulunulmuştur.

One of the most important personalities and works reflecting Turkish culture is Nasreddin Hodja and his anecdotes. Nasreddin Hodja and his anecdotes are known, liked and taught by almost everybody in the world of Turks. He is and his anecdotes are the common characters and products of the world of Turks. As an anecdote character, he wisely reflects the disruptions, mistakes in the society, the distortions in the actions or discourses, unhindered. In Hodja’s anecdotes it is possible to see the traces of many branches as literature, art, painting and folk beliefs. Much loved by every segment of society from young to old the Nasreddin Hodja anectodes are used in Turkish textbooks, as text and historical personality in National Culture, Reading Culture, Values themes. This study aims to identify the frequency of the placement of Nasreddin Hodja and his anecdotes in class 1-8 Turkish textbooks; which anectodes are chosen for textbooks; if anectodes are selected according to the level of the students or not; the cases of inclusion in textbooks of controversial anecdotes mentioned in studies; for what purposes Nasreddin Hodja's anecdotes are used in textbooks. The using cases of Nasreddin Hodja and his anecdotes in books were determined, and the extent to which such uses could be effective in culture and value transfer was interpreted. Also a number of suggestions were made to Turkish textbooks writers.