Kültürlerin Karşılaşma ve Etkileşim Aracı Olan Tercüme Eserlerin Türk Kültürü Üzerindeki Etkisi

ZEITSCHRIFT FÜR DIE WELT DER TÜRKEN

  • Makale Bilgileri


    Makale Başlık Kültürlerin Karşılaşma ve Etkileşim Aracı Olan Tercüme Eserlerin Türk Kültürü Üzerindeki Etkisi
    Makale Başlık İngilizce Kültürlerin Karşılaşma ve Etkileşim Aracı Olan Tercüme Eserlerin Türk Kültürü Üzerindeki Etkisi
    Cilt / Sayı Cilt: 8 / Sayı: 3
    Yazar Aliye USLU ÜSTTEN
    Makale Dili Türkçe
    DOI
  • Özet Türkçe


    Kültür, bir milleti diğer milletlerden ayıran inanç ve davranışların bütünü; aynı zamanda toplumun kimliğini gösteren bir aynadır. Bu ortak inanç, duyuş ve düşünüş tarzı, o milletin güzel sanatlarına ve edebiyatına da yansır. Edebiyat, dil vasıtasıyla kültürü gelecek nesillere aktararak toplumsal birliğin ve iletişimin gerçekleşmesini sağlar. Edebiyatın temel konusunu oluşturan insanın yaşam şekli, beklentileri ve kültürün işleniş biçimi toplumdaki değişmelerle eş zamanlı olarak değişir. Millî bir dil, millî kültürü, millî kültür ise millî bir devlet anlayışını meydana getirir. Bu nedenle toplumların geçmişi ve kültürüyle olan bağı ne kadar kuvvetli olursa yaşanılan kültürü besleyen unsurlar da o kadar zengin ve olumsuz etkilere kapalı olur.
    19. yüzyılda Osmanlı toplum yapısında meydana gelen değişiklikler devlet yönetimi, ekonomi, eğitim gibi birçok alanda etkisini göstermiş, edebiyat ve kültür alanında da yeni oluşumların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Batılılaşma anlayışı ile başlayan çağdaşlaşma çalışmaları dönemin edebiyatçılarını Doğu geleneği ile Batı eserlerinden yaptıkları tercümeler arasında bir ikilemde bırakmıştır. Tercüme eserler, gelişmiş toplumlarla Türk toplumu arasında bir kültür ve medeniyet aracı olarak görülmüş; ancak, örf ve âdetler, eğlence anlayışı, ahlak yapısı gibi kültürel değerlerde meydana gelen değişiklikler Türk kültürü üzerinde olumsuz etkiler meydana getirmiştir.
    Bu etkilerin Türk toplumunun sosyal ve kültürel değerlerinde meydana getirdiği değişimlerin gösterilmeye çalışıldığı bu çalışmada, Tanzimat Dönemi ile başlayan tercüme metinlerden hareket edilmiştir. Bildirimizde, tercüme edilen eserlerdeki kültür ögelerinin Türk kültür ögeleriyle sentezi üzerinde durulacaktır.

    Culture is not only a set of beliefs and behaviors that separates a nation from others, but it is also a mirror which shows identity of the community. This common belief, feeling and thinking style is also reflected in the nation's fine arts and literature. Literature, by transferring culture to future generations through language, helps communication and realization of social integration. In line with the changes in society, the way of living and expectations of the human-being, which is the main subject of literature and the way which culture is handled change. National language creates a national culture; and national culture results in the concept of the national state. Therefore, stronger the bonds between the communities and their history and culture, richer and more closed to negative effects are the elements that feed the living culture.
    The changes that took place in the social structure of the Ottoman state in 19th century led to new developments in administration, economics, education as well as in the fields of culture and literature. Efforts towards modernization, which began with the concept of Westernization, put the literary scholars at a crossroads between the eastern customs and the translations made from the West. Translated works were seen as a bridge between Turkish society and the advanced countries in terms of culture and civilization. However, changes in cultural values such as customs and traditions, sense of humor, morals, also created negative impacts on Turkish culture.
    This study, which tries to demonstrate changes in social and cultural values of the Turkish society as a result of these influences, is based on translated texts starting from Tanzimat Period. We report the synthesis of cultural elements of the translated works with elements of Turkish culture.

  • Özet İngilizce


    Kültür, bir milleti diğer milletlerden ayıran inanç ve davranışların bütünü; aynı zamanda toplumun kimliğini gösteren bir aynadır. Bu ortak inanç, duyuş ve düşünüş tarzı, o milletin güzel sanatlarına ve edebiyatına da yansır. Edebiyat, dil vasıtasıyla kültürü gelecek nesillere aktararak toplumsal birliğin ve iletişimin gerçekleşmesini sağlar. Edebiyatın temel konusunu oluşturan insanın yaşam şekli, beklentileri ve kültürün işleniş biçimi toplumdaki değişmelerle eş zamanlı olarak değişir. Millî bir dil, millî kültürü, millî kültür ise millî bir devlet anlayışını meydana getirir. Bu nedenle toplumların geçmişi ve kültürüyle olan bağı ne kadar kuvvetli olursa yaşanılan kültürü besleyen unsurlar da o kadar zengin ve olumsuz etkilere kapalı olur.
    19. yüzyılda Osmanlı toplum yapısında meydana gelen değişiklikler devlet yönetimi, ekonomi, eğitim gibi birçok alanda etkisini göstermiş, edebiyat ve kültür alanında da yeni oluşumların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Batılılaşma anlayışı ile başlayan çağdaşlaşma çalışmaları dönemin edebiyatçılarını Doğu geleneği ile Batı eserlerinden yaptıkları tercümeler arasında bir ikilemde bırakmıştır. Tercüme eserler, gelişmiş toplumlarla Türk toplumu arasında bir kültür ve medeniyet aracı olarak görülmüş; ancak, örf ve âdetler, eğlence anlayışı, ahlak yapısı gibi kültürel değerlerde meydana gelen değişiklikler Türk kültürü üzerinde olumsuz etkiler meydana getirmiştir.
    Bu etkilerin Türk toplumunun sosyal ve kültürel değerlerinde meydana getirdiği değişimlerin gösterilmeye çalışıldığı bu çalışmada, Tanzimat Dönemi ile başlayan tercüme metinlerden hareket edilmiştir. Bildirimizde, tercüme edilen eserlerdeki kültür ögelerinin Türk kültür ögeleriyle sentezi üzerinde durulacaktır.

    Culture is not only a set of beliefs and behaviors that separates a nation from others, but it is also a mirror which shows identity of the community. This common belief, feeling and thinking style is also reflected in the nation's fine arts and literature. Literature, by transferring culture to future generations through language, helps communication and realization of social integration. In line with the changes in society, the way of living and expectations of the human-being, which is the main subject of literature and the way which culture is handled change. National language creates a national culture; and national culture results in the concept of the national state. Therefore, stronger the bonds between the communities and their history and culture, richer and more closed to negative effects are the elements that feed the living culture.
    The changes that took place in the social structure of the Ottoman state in 19th century led to new developments in administration, economics, education as well as in the fields of culture and literature. Efforts towards modernization, which began with the concept of Westernization, put the literary scholars at a crossroads between the eastern customs and the translations made from the West. Translated works were seen as a bridge between Turkish society and the advanced countries in terms of culture and civilization. However, changes in cultural values such as customs and traditions, sense of humor, morals, also created negative impacts on Turkish culture.
    This study, which tries to demonstrate changes in social and cultural values of the Turkish society as a result of these influences, is based on translated texts starting from Tanzimat Period. We report the synthesis of cultural elements of the translated works with elements of Turkish culture.

  • -->

    Makale Dosyası